8 Najciekawszych budynków z użyciem betonu architektonicznego w Polsce

 

Beton to prawdopodobnie najbardziej wszechstronny materiał w budownictwie. Tradycyjnie wykorzystuje się go jako materiał konstrukcyjny, ale od wielu lat jest także używany jako bardzo popularny materiał wykończeniowy. Coraz częściej beton jest w architekturze wykorzystywany nie tylko jako materiał inżynierski, lecz także środek artystycznego wyrazu. Beton architektoniczny, bo o nim mowa, to taki beton, którego powierzchnia jest widoczna i posiada z góry określoną funkcję estetyczną, a sam materiał nie został pozbawiony swoich podstawowych zadań – przenoszenia obciążeń i zapewnienia trwałości konstrukcji.

Beton architektoniczny daje możliwość uzyskiwania różnorodnych faktur, poprzez odpowiedni dobór sposobu szalowania, umożliwia tworzenie subtelnych efektów i detali. Możemy bawić się fakturami i formami, wybierając różną grubość kruszywa, barwiąc go dowolnie, dobierając specjalne deskowanie, zatapiając w nim różnego rodzaju włókna, piaskując na milion sposobów…

W tym artykule przygotowaliśmy subiektywną listę najciekawszych budynków z użyciem betonu architektonicznego w Polsce (kolejność dowolna).

 

8. Budynek biurowy Prosta Tower w Warszawie

 

 

Budynek biurowy Prosta Tower zaprojektowany przez Kuryłowicz & Associates powstał w latach 2007-2011 w nowy, prężnie rozwijającym się zagłębiu biurowym na warszawskiej Woli. Jego charakterystycznym elementem jest zaprojektowana od strony ul. Prostej podwójna fasada o romboidalnej strukturze z betonu architektonicznego. Miękko falująca, żelbetowa „siatka” stanowi główną konstrukcję obiektu i odsunięta jest od właściwej elewacji o kilkadziesiąt centymetrów. Właściwą elewację tworzy przeszklona ściana osłonowa. Budynek został wyróżniony w międzynarodowego konkursie CEMEX Building Award na najciekawsze budynki z betonu zrealizowane na świecie.

 

7. Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie

Warszawskiego BUW-u nikomu nie trzeba przedstawiać. Jest prawdopodobnie najpiękniejszą i najlepiej zaprojektowaną biblioteką w Polsce oraz jednym z najbardziej znanych dzieł pracowni Kuryłowicz & Associates. Miejsce niesamowite, w którym łączą się w spójną całość beton, stal i szkło. Beton jest wszechobecny. Użyty zarówno jako środek techniczny (wszystkie elementy konstrukcyjne przez słupy, ściany nośne, stropy, klatki schodowe, aż po betonowe elementy wyposażenia wnętrza –  szkielet mebli, stanowiska bibliotekarzy, jak i plastyczny (rzeźby filozofów ustawione na kolumnach). Co ważne, beton w roli konstrukcyjnej i estetycznej w tak ogromnym nagromadzeniu nie przytłacza, lecz jest tłem dla kolorowych okładek książek i ubrań ludzi.

 

6. Osiedle Manhattan przy Placu Grunwaldzkim we Wrocławiu

 

Sześć wieżowców w okolicach pl. Grunwaldzkiego we Wrocławiu tworzy zespół znany jako Manhattan, a od kształtu okien nazywanych żartobliwie „sedesowcami”. Są one najprawdopodobniej najbardziej charakterystycznymi powojennymi gmachami  w mieście. Wzniesiony pod koniec lat 1960. zespół uznawany jest za jeden z najlepszych i zarazem najbardziej kontrowersyjnych dzieł architektury w powojennej Polsce. Budynki wykonane są z prefabrykowanych elementów betonowych układanych w oryginalne geometryczne kompozycje.  Jak wspomina autorka projektu Jadwiga Grabowska-Hawrylak: „Gdy zaczęłam realizować budynki przy pl. Grunwaldzkim, na wprost Politechniki – wiedziałam, że podstawa jest nie do obalenia: trzeba dzisiaj znaleźć jakieś wyjście, aby prefabrykowane elementy mogły stworzyć formę niebanalną, niestandardową. Skoro nie stać nas jeszcze na to, byśmy mogli modelować indywidualnie każdy budynek mieszkalny – spróbujmy układać kompozycje „rzeźbiarskie” z gotowych, seryjnie powielanych elementów. Beton może być doskonałym tworzywem rzeźbiarskim”.

Według oryginalnego projektu budynki miały być wykonane z białego betonu, a na ścianach miały się piąć rośliny. Niestety, braki w zaopatrzeniu i ograniczenia budżetowe czasów komunizmu sprawiły, że ostatecznie użyto zwykłego szarego betonu, a roślin nigdy nie posadzono. Przez lata zaniedbywane budynki niszczały, a ich stan techniczny pozostawiał wiele do życzenia. Dopiero w roku 2016 zakończono długo oczekiwany remont, dzięki któremu wielu mieszkańców Wrocławia doceniło piękno osiedla Manhattan.

 

5. Rotunda Panoramy Racławickiej we Wrocławiu

 

 

Rotundę Panoramy Racławickiej budowano przerwami ponad 20 lat,  ukończono ją w roku 1985.  We wnętrzu budynku znajduje się panoramiczne malowidło autorstwa Wojciecha Kossaka upamiętniające zwycięską bitwę pod Racławicami podczas Insurekcji Kościuszkowskiej. Charakterystyczna rozszerzająca się ku górze rotunda mieszcząca malowidło, stanowi główną część budynku. Konstrukcja opiera się na prefabrykowanych betonowych słupach z widocznymi śladami po szalunkach, a całość została przykryta szklanym dachem. W bryle rotundy dostrzec można inspirację brutalizmem  (od francuskiego brut – surowy)  – nurtem architektury późnego modernizmu, który powstał w końcu lat 40. XX wieku i zdobył popularność w Europie i Ameryce w latach 50. i 60.

Budynki brutalistyczne charakteryzowały się dominacją przestrzenną eksponowaniem elementów konstrukcyjnych i wykorzystaniem niewykończonego betonu.

 

4. Hala targowa Zieleniak na warszawskiej Ochocie

 

Na naszej liście nie mogło zabraknąć hali targowej Zieleniak na warszawskiej Ochocie. Mamy do niej wielki sentyment, gdyż znajduje się tuż obok siedziby Festfloor i codziennie obok niej przechodzimy 🙂

Hala to tak naprawdę plac targowy, z zewnętrznymi miejscami handlowymi i okalającą go pergolą. Na elewacji zastosowano prefabrykowane ryflowane płyty z betonu architektonicznego. Według zamysłu autorów struktura paneli wykonanych z szarego betonu miała na celu harmonijne zintegrowanie budynku z sąsiadującym z nim gmachem Archiwum Akt Nowych, a ich odcień miał uspokajać pstrokaciznę elewacji budynków osiedla Rakowiec. Całość uzupełnia zielony neon w stylu PRL-u.

We wnętrze budynku – na ścianach, sufitach i posadzkach – również króluje beton. Prostota i szlachetność betonu sprawiły, że nawet tak mało stylowe miejsce jak targowisko zyskało nową jakość, stało się uporządkowane i eleganckie bez uszczerbku dla funkcjonalności. Miejmy nadzieje, że sąsiadująca z Zieleniakiem Hala Banacha i bazarek także doczekają się remontu.

 

3. Budynek Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie

 

Muzeum Lotnictwa Polskiego to nowy obowiązkowy punkt na mapie Krakowa. Warto je odwiedzić nie tylko ze względu na interesujące zbiory przedstawione w nowoczesny sposób, ale również na walory architektoniczne samego budynku. Utrzymany jest w minimalistycznej, surowej stylistyce. Zbudowano go z betonu, szkła i aluminium. Awangardowy projekt jest wynikiem współpracy berlińskiego biura Pysall-Ruge Architekten oraz krakowskiego architekta Bartłomieja Kisielewskiego.

W 2011 roku budynek zdobył pierwszą nagrodę w konkursie Polski Cement W Architekturze organizowanym co roku przez Stowarzyszenie Architektów Polskich i Polski Cement Sp. z o.o. Jury przyznało nagrodę „za intrygującą formę obiektu dobrze oddającą jego funkcję i relacje z lotnictwem, za twórcze użycie betonu jako podstawowego tworzywa, manifestującego jego zaawansowane technologicznie zalety i możliwości formowania”.

 

2. Arka Roberta Koniecznego w Brennej

 

Arka, dom własny architekta Roberta Koniecznego w Brennej, zdobył tytuł Najlepszego domu roku 2016 w kategorii „dom prywatny” przyznawany przez prestiżowy brytyjski magazyn Wallpaper poświęcony architekturze, wzornictwu i modzie.

Budynek stoi na zboczu malowniczego wzgórza, zgodnie z tym, co wskazuje jego nazwa, wygląda jak łódź, która przed chwilą zacumowała na wzgórzu i w każdej chwili może odpłynąć. Dom wykonano w całości z betonu i szkła.

 

1. Tunel aerodynamiczny w Morach

Tunel aerodynamiczny przy drodze S8, niedaleko Ożarowa Mazowieckiego stał się nową atrakcją regionu – nie tylko ze względu na rozrywki, którym w nim można się oddać, ale również za niesamowitą formę  budynku, który z daleka wygląda niczym intrygująca, abstrakcyjna rzeźba z betonu.

 

 

Źródła:

http://www.wroclaw2016.pl/patchwork.-architektura-jadwigi-grabowskiej-hawrylak

http://www.dziennikzachodni.pl/wiadomosci/katowice/a/znow-ta-arka-i-robert-konieczny-najlepszy-dom-swiata-wg-magazynu-wallpaper-stoi-w-brennej-zdjecia,11687420/

 

Artykuł ten wchodzi w skład cyklu publikacji o betonie architektonicznym. Jeśli Ci się podobał, koniecznie przeczytaj pozostałe teksty: